سرویس اقتصاد مشرق- حسن روحانی، رئیسجمهور، ۸ سال قبل که قصد نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری دوره یازدهم را داشت، از منتقدان صریح سیاستهای اقتصادی دولت دهم بود.
او به شدت از گرانیهایی که در سال ۹۱ در اقتصاد کشور رخ داد انتقاد میکرد و تعابیر جالبی هم درباره رشد افسارگسیخته قیمتها در آن دوران داشت.
در بهمن سال ۹۱ قیمت دلار به محدوده ۴۰۰۰ تومان نزدیک شد و متعاقب آن قیمت کالاهای مختلف در اقتصاد کشور هم رو به افزایش گذاشت. در همان زمان، حسن روحانی سخنرانی معروفی کرد و از گرانیهای مستمر در اقتصاد کشور با عنوان خواب اصحاب کهف تعبیر کرد.
۲۷ بهمن ۱۳۹۱ در سخنانی در پنجمین کنگره سراسری حزب اراده ملت ایران با اشاره به برخی مسائل اقتصادی ابراز عقیده کرد: «جامعه ما در بخشهایی بهویژه اقتصادی بیثبات و دچار آشفته بازار است. اصحاب کهف یک بار خوابیدند و دیدند پول آنها در بازار معنای دیگری دارد ولی ظاهراً خواب هر شب ما خواب اصحاب کهف شده است و هر روز ارزش پول ما تغییر میکند. چه کسی میتواند در شرایط آشفته بازار، نه برای ۱۰ یا ۵۰ سال آینده بلکه برای ۱۰ روز یا یک ماه بعد برنامهریزی کند؟ ما باید در بخش اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ثبات ایجاد کنیم.»
زمانی که روحانی این سخنان کنایهآمیز را خطاب به دولت دهم بیان میکرد، قیمت دلار کمتر از ۳۷۰۰ تومان و سکه تمام کمتر از ۱.۵ میلیون تومان بود. قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران در آن زمان ۳.۴ میلیون تومان بود. در همان زمان، پراید ۱۱۱ هم آن روزها ۱۴.۵ میلیون تومان قیمت داشت. تیبا ۱۶.۱ میلیون، پژو ۲۰۷ اتومات ۴۶ میلیون، پژو پارس سال ۲۷ میلیون و تندر ۲۹.۵ میلیون تومان فروخته میشد.
درمجموع در دولتهای نهم و دهم، قیمت دلار از حدود ۱۰۰۰ تومان به ۳۵۰۰ تومان افزایش یافت و ۳.۵ برابر شد که تبعات خود را بر قیمت سایر کالاها هم گذاشت.
اما امروز در دولت آقای روحانی، قیمت دلار بالاتر از ۲۲ هزار تومان و سکه تمام بیش از ۱۰ میلیون تومان شده است یعنی در این دوره قیمت دلار نزدیک به ۷ برابر شده است. قیمت مسکن در تهران هم به ۱۹ میلیون تومان رسیده است. قیمت خودروها نیز چندین برابر نرخ آنها در پایان دولت دهم شده است. قیمت کالاهای اساسی هم افسار بریده و از مواد غذایی تا لوازم خانگی و موبایل، به طور هفتگی، روزانه و حتی ساعتی بالا میرود.
درمجموع آمارها نشان میدهد سرعت گرانی کالاهای اساسی و مصرفی در شرایط حال حاضر، بیش از سال ۹۱ بوده است. با این حال، آقای روحانی از سیاستهای دولت خودش انتقادی نمیکند و همه مشکلات را بر گردن تحریم و کرونا و صادرکنندگان و دلالان و ... میاندازد.
شاید بهترین توصیف درباره ریشه مشکلات اقتصادی کنونی کشور، توصیفی باشد که آقای روحانی در بهمن سال ۱۳۹۱ بیان کرد و گفت: «نمیدانید انتخاب غیردقیق چه مشکلاتی را برای جامعه ایجاد میکند و انتخاب دقیق چقدر برای سرنوشت یک جامعه مفید است.»
روحانی در بیان تفسیر ویژگی رئیسجمهور تصریح کرده بود: «ما در شرایطی هستیم که به رئیسجمهوری در آینده نیاز داریم که عالم، دارای شناخت از جامعه خود و دنیا باشد و جهان را بشناسد و واقعیتهایش را درک کند. جایگاه ریاست جمهوری جای کارآموزی نیست. رئیسجمهور باید شجاع باشد؛ شجاع نه به این معنا که برابر ابرقدرتی سخن درشت بگوییم، این کاری معمولی است و همه میتوانند آن را انجام دهند. شجاع یعنی اگر اشتباه کردیم با شجاعت به آن اعتراف کنیم و به مردم بگوییم اشتباه کردیم. متاسفانه اخلاق در جامعه نزول کرده است. مشکل فقط تورم و پول نیست بلکه ما امروز با شرایطی مواجهیم که در آن دروغ شایع است و آمار دقیق حاکم نیست و برنامه درستی ارائه نمیشود. باید زندگی مردم را بهبود بخشیم، آنچنان که در شأن یک ملت بزرگ است.»
به نظر میرسد اگر بخواهیم منصفانه یکی از مقاطع تاریخی اخیر را به خواب اصحاب کهف تشبیه کنیم، دوره ریاست آقای روحانی از لحاظ انفجار قیمتها و کاهش ارزش پول ملی، شبیهترین دوره به خواب اصحاب کهف است. در این چند سال آنقدر قیمتها چند برابر شده که وقتی به قیمت خودرو و مسکن و دلار نسبت به ۷ سال قبل نگاه میاندازیم، گویی به ۷۰ سال قبل بازگشتهایم.
* احمد محمودی